حاملگی خارج از رحم چیست؟ آیا بارداری خارج از رحم می تواند موجب ناباروری شود؟ عوارض و مشکلات حاملگی خارج از رحم چیست؟ این ها سوالاتی هستند که برای رسیدن با پاسخ آن ها و شناخت علائم و روش های درمانی به شما پیشنهاد میدهیم تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

حاملگی خارج از رحم چیست؟

زمانی که تخمک درون رحم لانه گزینی نمیکند و در جایی بیرون از رحم جایگزین و رشد می کند به اصلاح بارداری خارج از رحم اتفاق می افتد. درصورتی که با این مشکل در بارداری مواجه شوید هیچ راهی برای انتقال جنین به درون رحم وجود ندارد و به ناچار باید جنین را از بدن خارج کرده و به حاملگی پایان داد. این مشکل در میان خانم ها شایع نیست و تعداد کمی از خانم ها با این مشکل مواجه می شوند اما بعضی از عوامل می توانند در بروز آن تاثیر گذارند و احتمال بروز حاملگی خارج از رحم را افزایش دهند.

دلایل حاملگی خارج از رحم

بارداری خارج از رحم دلایل قطعی و مشخصی ندارد اما برخی عوامل می توانند سبب بروز بارداری خارج از رحم شوند این عوامل عبارتند از:

عوامل هورمونی

نقص مادرزادی

اختلالات ژنتیکی

بارداری با آی یو دی

داشتن سابقه بارداری خارج از رحم

التهاب و زخم در لوله فالوپ

مصرف داروهای ناباروری

سابقه درمان ناباروری

بیشتر بخوانید: IVF چیست؟

علائم بارداری خارج از رحم

بروز این علائم در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است در مراحل ابتدایی بارداری پدید آید. با این حال بعضی افراد هیچ علائمی ندارند و بارداری کاملا مشابه بارداری عادی داشته باشند تا زمانی که در لوله رحم پارگی رخ می دهد. اگر علائمی نظیر موارد زیر دارید سریعا با پزشک متخصص تماس بگیرید:

درد در ناحیه شکم و لگن:

احساس درد شدید و مداوم در ناحیه شکم و لگن که معمولا در هنگام سرفه و عطسه شدید تر می شود یکی از علائم بارداری خارج از رحم است. ممکن است درد را در هر نقطه از شکم و لگن احساس کنید و یا حتی در یک طرف از بدن این درد نمایان شود.

لکه بینی یا خونریزی:

اگر نتیجه تست بارداری و آزمایشات شما مثبت بود اما شاهد خونریزی و لکه بینی واژن بودید بهتر است حتما با پزشک خود مطرح کنید زیرا یکی از علائم بروز حاملگی خارج از رحم لکه بینی و خونریزی است که می تواند مشابه خونریزی خفیف در زمان قاعدگی باشد.

درد در شانه ها:

زمانی که بر روی زمین دراز میکشید ممکن است درد شدیدی در قسمت شانه ها حس کنید این درد میتواند ناشی از پاره شدن لوله های رحم باشد. علت این درد خونریزی داخلی در رحم است که سبب تحریک عصب های منتهی ب شانه ها می شود. باید گفت این درد را جدید بگیرید و در صورت مشاهد سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.

نبض ضعیف، تپش قلب:

درصورت خونریزی و پارگی لوله های رحم علائمی نظیر شوک، نبض ضعیف، رنگ پریدگی، سرگیجه و غش در فرد نمایان می شود. درصورت مشاهد هریک از این علائم لازم است سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.

تشخیص حاملگی خارج از رحم

برای تشخیص حاملگی خارج از رحم حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی علائم احتمال وجود خطر را ارزیابی کند، و در صورت نیاز آزمایشات لازم را برای فرد تجویز کند زیرا تشخیص این مورد با انجام معاینات فیزیکی امان پذیر نیست. یکی از روش های تشخیص بارداری خارج از رحم سونوگرافی واژن است که به آن سونوگرافی ترانس واژینال نیز می گویند. این دستگاه چوب مانند را وارد واژن مادر می کنند تا از طریق آن پزشک بتواند وجود یا عدم وجود کیسه سا ساک حاملگی در رحم را ببیند. اگر هنگام انجام این روش درد بسیاری را در ناحیه لگن احساس کردید، احتمال حاملگی خارج از رحم بسیار زیاد است.

روش دیگر تشخیص انجام آزمایش خون است تا بوسیله آن سطح هورمون های HCG و پروژسترون را بررسی کنند. زیرا این هورمون ها در هنگام بارداری ترشح می شوند و اگر سطح هورمون ها در بدن پایین باشد و ساک حاملگی نیز وجود نداشته باشد، حاملگی خارج از رحم قطعی است.

درصورتی که شدت درد و خونریزی زیاد باشد برای مراجعه به پزشک و انجام معاینات پزشکی فرصت زیادی ندارید زیرا پارگی لوله رحم احتمال خونریزی داخلی را نیز افزایش می دهد. منجر به جراحی می شود.

بیشتر بخوانید: اهدای تخمک چیست؟

درمان حاملگی خارج از رحم

اگربارداری خارج از رحم اتفاق افتد بدلیل آنکه سلامت مادر را به خطر می اندازد لازم است سریعا جنین از رحم خارج شود تا احتمال باروری فرد در آینده کاهش نیابد. باتوجه به شرایط فرد و محل قرار گیری جنین در رحم (در حاملگی خارج از رحم) روش های درمانی زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

دارو درمانی

هنگامی که پزشک از حاملگی خارج از رحم فرد و کوچک بودن جنین در رحم اطمینان پیدا می کند، ازتجویز دارو متوترکسات برای درمان استفاده می کند. داروی متوترکسات از طریق تزریق به عضله به جریان خون رفته و به جنین می رسد و در نتیجه از رشد سلول های جنین جلوگیری می کند. شروع اثر بخشی دارو ممکن است با بروز درد شکم یا گرفتگی ماهیچه ها همراه باشد.

درمدت استفاده از دارو ضروری است مصرف الکل، مسکن های ضدالتهابی مانند پروفن و آسپرین، مکمل و مولتی ویتامین، خودداری شود، همچنین از برقراری رابطه جنسی و فعالیت های شدید پرهیز کنید. بعداز مصرف دارو باید فرد آزمایش دهد تا میزان هورمون HCG در خون بررسی شود تا از خروج و حذف جنین در حاملگی خارج از رحم مطمئن شوید.

جراحی لاپاراسکوپی

درشرایطی که دارودرمانی در حذف جنین اثر گذار نباشد، روش جراحی لاپاراسکوپی تجویز می شود. در این روش دوربینی از طریق ناف وارد شکم میکنند و پس از بررسی درصورت نیاز بافت یا جنین باقی مانده از حاملگی از رحم خارج می شود. درمواقعی بدلیل خونریزی شدید و آسیب جدی به لوله های رحم، حین عمل لاپاراسکوپی لوله رحم را نیز جراحی و خارج می کنند.

جراحی شکمی

اگر جنین از حد معمول بزرگتر شده باشد و با جراحی لاپاراسکوپی خارج نشود لاز است برای خارج کردن بافت جنین جراحی شکم انجام شود. برای عمل شکمی فرد را بیهوش میکنند و پس از بازکردن شکم، جنین را خارج می کنند. عمل جراحی شکم به 6 هفته استراحت نیاز دارد تا زخم های حاصل از جراحی برطرف شود.

سوالات متداول

چه افرادی در معرض حاملگی خارج از رحم قرار میگیرند؟

همه خانم ها می توانند در معرض بارداری خارج از رحم قرار گیرند اما مواردی احتمال بروز این مشکل را افزایش می دهند. این موارد عبارتند از:

• بارداری در سن 35 سال یا بالاتر
• سابقه جراحی لگن، جراحی شکمی یا سابقه سقط مکرر
• سابقه بیماری التهابی لگن (PID)
• سابقه آندومتریوز
• لقاح با روش‌ها یا داروهای باروری
• مصرف دخانیات
• سابقه بارداری خارج از رحم
• سابقه ابتلا به بیماری‌های مقاربتی (STDs)، نظیر سوزاک یا کلامیدیا
• وجود ناهنجاری‌های ساختاری در لوله‌های فالوپ به گونه‌ای که تخمک قادر به حرکت درون آنها نباشد.

درصورتی که هریک از شرایط بالا را دارید برای جلوگیری از عوارض خطرساز در آینده با پزشک خود مشورت نمایید.

بیشتر بخوانید: تعیین جنسیت با (IUI – IVF)

مراقبت بعداز عمل چگونه است؟

دستورالعمل مراقبتی بعداز عمل جراحی توسط پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرد. نکته بسیار مهم در مراقبت بعداز عمل که باید به آن توجه شود، تمیز و خشک نگه داشتن زخم های شکم است. تا از بروز علائم عفونت که در زیر آمده است پیشگیری کنید:

• خونریزی شدید به طوری که قطع نمی شود
• خروج ترشحات بد بو از محل برش
• گرم بودن محل برش
• ورم و قرمزی

بعداز جراحی ممکن است شاهد خروج لخته های خون از واژن به مدت 6 هفته باشید. به همین دلیل بهتر است توصیه های مراقبتی زیر را انجام دهید:

• پرهیز از بلند کردن اجسام بالای 7 کیلوگرم
• مصرف زیاد مایعات برای جلوگیری از یبوست
• پرهیز از برقراری رابطه جنسی تا مدتی بعداز عمل جراحی
• استراحت کافی در هفته اول پس از جراحی

بارداری مجدد بعداز حاملگی خارج از رحم

بعداز درمان بارداری خارج از رحم درصورتی که به لوله های رحم آسیب جدی وارد نشده باشد، فرد می تواند یکسال بعداز حاملگی ناموفق مجدد باردار شود و تولد کودکی سال را داشته باشد. اگر یکی از لوله های رحم هم برداشته شده باشد باز هم می توانید بدون کمک از روش های بارداری صاحب فرزند شوید.

اما اگر علت اولین بارداری خارج از رحم، عفونت یا بسته شدن لوله های رحم باشد ممکن است لوله های دیگر نیز در معرض آسیب قرارگیرند در نتیجه احتمال باروری کاهش یافته و خطر حاملگی خارج از رحم افزایش می یابد و به ماچار برای بارداری باید از روش های کمک بارداری نظیر آی وی اف و آی یو آی و … استفاده کنید.