دردهای شدید قاعدگی: درد در ناحیه لگن قبل از سیکل قاعدگی شروع شده و تا چند روز بعداز پایان یافتن دوره ادامه داشته باشد، همچنین بروز درد در ناحیه شکم و کمر میتواند علامت وجود کیست آندومتریوز باشد.

درد در هنگام رابطه جنسی: درصورتی که کیست های اندومتریوز در بدن وجود داشته باشد، فرد حین رابطه جنسی و بعداز آن به دردهای مزمن دچار میشود.

خونریزی زیاد در زمان قاعدگی: یکی از علائم سرطان اندومتریوز مشاهده خونریزی به صورت لکه بینی بین دوره قاعدگی است.

درخانم های مستعد ابتلا به اندومتریوز بافت آندومتر در نقاط نا به جا رشد کرده و تشکیل کیست های اندومتریوزی می کند. ماده قهوه ای رنگی که در کیست های تخمدان جمع میشود سبب چسبندگی و آسیب به لوله های رحمی میشود. این چسبندگی در نهایت باعث ناباروری فرد میشود.

علت بروز آندومتریوز

اندومتریوز دلیل دقیق و مشخصی ندارد اما مواردی وجود دارد که باعث بروز اندومتریوزیس (endometriosis) میشود. این موارد عبارتند از:

قاعدگی بازگشتی:

در حالت طبیعی لایه داخلی رحم یا اندومتر در هنگام قاعدگی ریزش کرده و همراه خون از بدن خارج میشود اما زمانی که اندومتر از بدن خارج نشود و از رحم به حفره لگن ریخته شود، به دیواره های لگن چسبیده و در آن‌جا رشد میکند و در هر دوره قاعدگی ضخیم تر شده و خونریزی میکند.

 تغییر شکل سلول های صفاقی:

  سلول های صفاقی یا همان سلول هایی که داخل شکم قرار دارند با ترشح هورمون های و سیتم ایمنی بدن، میتوانند به سلول های شبیه اندومتر تبدیل شوند.

دگرگونی سلول های جنینی:

ترشح هورمون استروژن می تواند سلول های جنینی را در دوره بلوغ به سلول های شبیه اندومتر تبدیل کند.

اسکار جراحی:

در عمل های هیستروسکوپی و یا زایمان سزارین، سلول های اندومتر یا لایه داخلی رحم ممکن است به محل برش جراحی رفته و در آنجا رشد کنند و به فضای خارجی رحم راه پیدا کنند.

انواع اندومتریوز

انواع اندومتریوز از نظر محل رشد سلول های اندومتر به 3 دسته تقسیم می شود که در ادامه با هر یک آشنا می شویم:

آندومتریوز صفاقی سطحی:

شایع ترین نوع آندومتریوز از این نوع است که در اثر وجود اندومتریوز ضایعاتی در صفاق ( لایه نازکی که حفره لگن را دربر میگیرد) دیده می شود.

اندومتریوما یا ضایعه تخمدانی:

اندومتریوما یا ضایعه نخاعی کیست هایی هستند که از مواد تیره رنگ قهوه ای پر هستند و اصطلاحا به کیست های شکلاتی معروفند. کیست های شکلاتی معمولا در اعماق تخمدان ها رشد می کنند و روش های درمانی تاثیر زیادی روی آن ها ندارد و می توانند به بافت های سالم آسیب وارد کنند.

آندومتریوز صفاقی عمیق:

در این نوع آندومتریوز، همانطور که از اسمش پیداست سلول های آندومتریوز در زیر لایه صفاق ( لایه نازک دربرگیرنده حفره لگن) رشد می کند. همچنین میتواند مناطق نزدیک به رحم مانند روده و مثانه را نیز درگیر کند، طبق آمارهای موجود حدود 1 الی 5 درصد از خانم های درگیر آندومتریوز از این نوع هستند.

مراحل اندومتریوز

اندومتریوز شامل 4 مرحله است این مراحل عبارتند از:

مرحله حداقلی

ضایعات و زخم های کوچک موجود روی تخمدان را اندومتریوز حداقلی می گویند که در مواردی با التهاب حفره لگن همراه است.

مرحله خفیف

این مرحله شامل ضایعات و زخم های سبک روی تخمدان می باشد.

مرحله متوسط

ضایعات و زخم های عمیق اندومتر بر روی تخمدان و لگن را شامل می شود.

مرحله شدید

ضایعات و کاشت های بسیار عمیقی که بر روی تخمدان ایجاد می شود و حتی ممکن است به لوله فالوپ و روده نیز راه پیدا کند.

شایعترین خطرات بیماری اندومتریوزیس

عوامل بسیاری وجود دارند که باعث بروز اندومتریوز در فرد می شوند و مشکلاتی را بوجود آورد. این موارد عبارتند از:

• نازایی و عدم باروری تا اخر عمر
• یائسگی زودرس
• یائسگی در سنین بالا
• فاصله بین دوره های قاعدگی متر از 27 روز
• قاعدگی های سنگین با طول بیش از 7 روز
• سطح بالای استروژن در بدن
• سابقه وجود بیماری در خانواده
• اختلال در دستگاه تناسلی

بیماری اندومتریوز چند سال بعداز شروع قاعدگی بروز پیدا میکند و علائم آن ممکن است با بارداری فرد موقتا بهبود یابد.

عوارض بیماری آندومتریوز

مهم ترین عوارضی که میتواند برای فرد بوجود آید نازایی و اختلال در باروری است و طبق آماد حدود یک سوم تا نیمی از افراد مبتلا به آندومتریوز به مشکل نازایی دچار هستند. علت این امر انسداد لوله های فالوپ است زیرا برای باروری تخمک باید از طریق لوله های فالوپ به اسپرم برسد تا لقاح شکل یابد اما درصورتی که لوله های فالوپ مسدود شده باشد این امر ممکن نیست و مانع از لقاح اسپرم و تخمک می شود.

در نوع خفیف و متوسط شانس یارداری بیشتر از نوع شدیدتر است به همین علت پزشکان متخصص توصیه میکنند افراد بارداری را به تاخیر نیندازند زیرا پس از گذشت مدتی وضعیت بدتر می شود.

بیشتر بخوانید: اهدای جنین چیست؟