آی وی اف یکی از روش های شناخته شده و کمک درمان نازایی است که در این روش لقاح تخمک در خارج از رحم اتفاق می‌افتد. در IVF امکان استفاده از تخمک و اسپرم زوج و یا از اهداکننده فراهم است و به هر دو شکل میتوان این فرایند را انجام دهیم.

به شما پیشنهاد میکنیم اگر به‌دنبال یک روش مناسب برای درمان نازایی و باروری هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا با اطلاعاتی که در اختیار شما قرار میدهیم بتوانید بهترین روش درمان را انتخاب کنید.

آی وی اف چیست؟

معنی IVF، بارورساختن تخمک در آزمایشکاه یا IN VITRO FERTILIZATION میباشد. به زبان ساده میتوان گفت تخمک زن و اسپرم مرد خارج از بدن و در آزمایشگاه لقاح داده می شود و بعد از لقاح، جنین تشکیل شده را از طریق گردن رحم یا سرویکس به داخل رحم زن منتقل میکنند.

در روش آی وی اف (IVF) پزشک متخصص داروهای هورمونی برای فرد تجویز میکند که سبب تولید و تشکیل تخمک های بسیار در تخمدان میشود.

پروسه درمانی آی وی اف به ترتیب شامل موارد زیر است:

  • تحریک تخمدان برای تولید تخمک
  • خارج کردن تخمک های بالغ از بدن
  • لقاح تخمک و اسپرم
  • انتقال جنین به درون رحم

مدت زمان درمان یک خانم حدودا یک ماهه است و بعد از یک ماه استفاده از داروهای هورمونی و هورمون های جنسی بدن، میتوان میزان رشد و تولید تخمک ها در تخمدان را مشاهده کرد.

در اواسط سیکل یک ماهه تخمک آزاد شده و وارد رحم میشود و شرایط برای لقاح تخمک و اسپرم آزاد شده فراهم میشود. درصورتی که اسپرم ها و تخمک ها بهم نرسند لقاح انجام نشده و جنین تشکیل نمیشود.

مراحل انجام آی وی اف (IVF) به چه صورت است؟

آی وی اف شامل مراحل زیر میباشد:

  1. تحریک تخمدان ها برای تخمک گذاری
  2. انتخاب تخمک های بالغ برای لقاح
  3. جمع آوری اسپرم ها
  4. لقاح تخمک و اسپرم
  5. انتقال جنین تشکیل شده بعداز لقاح به درون رحم

1. تحریک تخمدان ها

مرحله اول در روش آی وی اف آماده سازی تخمدان ها برای تولید تعداد مناسبی تخمک می باشد که بتوان از میان تخمک های تولید شده، تخمک بالغ را انتخاب کرد. این مرحله توسط داروهای تحریک کننده تخمدان که داروهای هورمونی هستند انجام میشود. سپس وضعیت تخمدان و رحم به وسیله آزمایش و سونوگرافی مورد بررسی قرار میگیرد.

2. انتخاب تخمک های بالغ

در مرحله دوم باید تخمک هایی که در مرحله اول تحریک شده را جمع آوری و استخراج کنیم. در‌این مرحله پزشک تحت بیهوشی یک سوزن نازک و مخصوصی را از طریق واژن وارد تخمدان میکند. برای از بین بردن درد، از داروهای مسکن و آرامش بخش استفاده میشود.

بعد از خارج کردن تخمک ها از تخمدان آن ها را بررسی میکنیم تا تخمک هایی که از نظر سلامت و کیفیت مناسب لقاح هستند درآزمایشگاه برای لقاح با اسپرم نگهداری میکنیم.

3. جمع آوری اسپرم

در همان روزی که تخمک ها از تخمدان خانم خارج میشوند باید همسر فرد نیز نمونه اسپرم را درون ظرفی استریل آزمایشگاهی آماده کرده و تحویل آزمایشگاه بدهد. اسپرم جمع آوری شده را در آزمایشگاه شست و شو میدهند و به این صورت اسپرم های با کیفیت بالاتر را برای لقاح انتخاب میکنند. معمولا اسپرم هایی که نسبتا تحرک بیشتری دارند برای لقاح استفاده میکنند .

4. لقاح اسپرم و تخمک

مرحله بعد در روش آی وی اف انتقال اسپرم های باکیفیت بالا به تخمک های بالغ است تا لقاح بین اسپرم و تخمک صورت گیرد.

در مدت 12 الی 18 ساعت بعد از لقاح، تخمک ها را بررسی میکنند تا باروری و سلامت تخمک ها مشخص شود. میزان اسپرمی که برای لقاح با هرتخمک میدهند در حدود 100 هزار اسپرم است.

5. انتقال جنین به رحم بعداز لقاح

2 تا 5 روز بعداز تشکیل جنین در محیط آزمایشگاهی، جنین تشکیل شده را از طریق گردن رحم وارد رحم میکنند. انتقال جنین به درون رحم بدون درد است و نیاز به بیهوشی ندارد، همچنین تست خون بارداری 2 هفته بعداز انتقال جنین انجام میشود.
درصورتی که تست خون مثبت باشد، وضعیت حاملگی تا 3 هفته بعد مشخص میشود.

عوامل شکست IVF

عوامل بسیاری در شکست آی وی اف نقش دارند که تاثیرگذارترین آن ها میتوان موارد زیر را نام برد:

  • سن بالا
  • عدم سلامت و کیفیت تخمک و اسپرم
  • وجود مشکلات در رحم و تخمدان
  • کیفیت نامطلوب جنین تشکیل شده در لقاح
  • عدم تاثیر پذیری تخمدان به داروهای تحریک کننده در درمان آی وی اف
  • عدم انتقال صحیح در انتقال جنین

درصد شانس بارداری در روش IVF

  1. درصورتی که بیمار کمتر از 35 سال سن داشته باشد میزان شانس بارداری با آی وی اف افزایش می‌یابد.
  2. اگر فردی ذخیره تخمدان مناسب و خوبی داشته باشد نیز برروی افزایش موفقیت آی وی اف اثر میگذارد.
  3. عدم وجود مشکلاتی مانند آندومتریوز، فشار خون، قند خون و … در فرد نیز از عوامل تاثیر گذار در موفقیت آی وی اف میباشد.
  4. هرچه فرد سبک زندگی سالم تری داشته باشد شانس بارداری با آی وی اف نیز بیشتر میشود.

آی وی اف در چه شرایطی توصیه میشود؟

این روش به عنوان یکی ازبهترین راه های درمان نازایی یا ناباروری است و در شرایط زیر پیشنهاد میشود:

  • وجود انسداد در لوله های فالوپ تخمدان
  • وجود مشکل آندومتریوز
  • به علت مشکلات گردن رحم
  • خلل در تخمک گذاری
  • دلایل نامشخص در نازایی
  • ناکافی بودن اسپرم در مرد

چه مشکلاتی با روش آی وی اف درمان میشود؟

  • آندومتریوز
  • ناباروری در آقایان
  • عدم توانایی ورود اسپرم به تخمک
  • کیفیت نامطلوب تخمک
  • بیماری های ژنتیکی
  • عدم ذخیره مناسب تخمدان

تعیین جنسیت با آی وی اف (IVF)

یکی از روش های تعیین جنسیت جنین به وسیله روش آی وی اف انجام میشود این روش یکی از پیشرفته ترین روش های تعیین جنسیت با بالاترین دقت میباشد.

در تعیین جنسیت با آی وی اف تعدادی از جنین های تشکیل شده را به آزمایشگاه ژنتیک میفرستند تا مورد بررسی قرارگیرند. بعداز ارزیابی جنین ها، تحلیل های ژنتیکی که از آزمایشات بدست آمده دراختیار والدین قرار میدهند و آن ها میتوانند از جنسیت جنین خود مطلع شوند.

درصورتی که جنسیت جنین توسط والدین تایید شود، پزشک جنین را به رحم منتقل میکند و اگر جنسیت جنین مورد تایید والدین نباشد جنین دیگری برای انتقال مورد آزمایش و بررسی قرار میگیرد.

مزایای روش آی وی اف

روش درمانی آی وی اف یک روش قدیمی و شناخته شده ای است که با اطمینان میتوان گفت تاکنون هیچ مشکل و عارضه ای در اثر این روش درمانی به وجود نیامده است. همچنین یکی از روش هایی است که برای باروری پیشنهاد میشود و درصد شانس بالایی دارد.

امروزه زوج های بسیاری هستند که نمیتوانند به صورت طبیعی صاحب فرزند شوند اما با استفاده از روش آی وی اف صاحب فرزند شده‌اند، حتی افرادی که مبتلا به مشکلات رحمی و اختلالات تخمدان بوده‌اند. ضمن آنکه با این روش درمانی از سلامت جنین اطمینان کامل خواهید داشت.

معایب روش آی وی اف

آی وی اف (IVF) عوارض جبران ناپذیر یا پیچیده‌ای ندارد، در بعضی اوقات بیمار ممکن است به دردهای شکمی، واکنش های آلرژیک پوستی بعد از تزریق، تهوع و … دچار شود.

در بعضی مواقع سندروم هیپراسمولاسیون تخمدان به وجود می‌آید که رشد بیش از حد تخمک ها باعث بزرگ شدن تخمدان و در نتیجه حبس شدن مایعات در لگن و افزایش وزن میشود. در صورت بروز این مشکل لازم است بیمار تحت نظر باشد.

یکی از عوارض آی وی اف چندقلو زایی است که به دلیل انتقال تعداد زیادی از جنین های تشکیل شده به رحم به‌وجود می آید. همچنین حاملگی خارج از رحم و سقط جنین هم میتواند از عوارض دیگر درمان آی وی اف باشد.

سوالات متداول

آیا افرادی که فرزند دارند هم میتوانند آی وی اف انجام دهند؟

خانم هایی که فرزند دارند و میتوانند برای فرزند دوم خود آی وی اف انجام دهند اما نیاز است نکات زیر را رعایت کنند:

  • وزن مناسب قبل و بعد از درمان آی وی اف
  • عدم استعمال سیگار و دخانیات
  • سن مناسب برای عمل آی وی اف ( محدوده سنی کمتر از 35 سال)

زمان مناسب برای اقدام مجدد بعد از شکست آی وی اف چه زمانی است؟

اگر فردی بعد از انجام آی وی اف با شکست مواجه شد به این معنی نیست که دیگر نمیتواند از طریق آی وی اف باردار شود. بعد از شکست آی وی اف فاکتورهای رحم، لگن و… مورد بررسی قرار میگیرد. گاهی نیاز است بعد از انتقال جنین برای بیمار عمل هیستروسکوپی و لاپاراسکوپی هردو باهم انجام شود.

مدت زمان درمان در آی وی اف چقدر است؟

یک دوره درمان آی وی اف در مدت 4 تا 6 هفته طول میکشد تا کامل شود.

کلام آخر

عموما درمان هایی که برای باروری و نازایی انجام میشوند به دلیل پیچیده بودن روش درمان و استفاده از داروهای تزریقی و همچنین هزینه و عمل جراحی برای زوجین، استرس زیادی به همراه دارد. گاهی ممکن است افراد به بیش از یکبار انتقال نیاز داشته باشند زیرا بدن همه افراد متفاوت است و در بعضی اولین انتقال جواب نمیدهد.

اما نکته امیدوار کننده در روش درمانی آی وی اف عدم افزایش ناهنجاری های جنینی و ژنتیکی در بیماران تحت درمان است. تعیین جنسیت در این روش به والدین این امکان را میدهد که تا 99 درصد از جنسیت جنین اطمینان پیدا کنند.